دخمه یا دژخانه و یا داغگاه مکانهایی بوده که تا پیش از ظهور زرتشت بسیار رواج داشته و مکانی بوده برای از بین بردن اجساد مردگان که با آمدن آیین زرتشت این امر مطرود گشته. دخمه ها گاه طبیعی و یا بعضا دست ساخته بشر بوده است .در 15 کیلومتری جنوب شهر یزد و در حوالی صفائیه، روی ارتفاع کوهی به نام کوه دخمه، دو عمارت از جنس سنگ و شکل مدور و برج مانند میان تهی قرار گرفته که به دخمه یا دادگاه زرتشتیان معروف است. یکی از آنها قدیمیتر و به نام شخص مانکجی هاتریا (زرتشتی هندیالاصل) و یکی دیگر که جدیدتر میباشد به نام گلستان مشهور است و مربوط به دوره قاجاریه میباشد. دخمه گلستان 25 متر و دخمه مانکجی نیز 15متر قطر دارد و ارتفاع دیوار آن از سطح تپه 6 متر است. در کنار این کوه نیز تعدادی عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی ، مجهز به امکانات رفاهی مربوط به زمان خود "معروف به خیله" دیده میشود. قدیمیترین آثار این محوطه نیز همین خیلهها و دخمههای ضلع غربی میباشد که به دوران صفویه برمی گردد.
در این مکانها نیز با قرار دادن اجساد مردگان ،منتظر خورده شدن توسط پرندگان میشدند و بعد نیز با ریختن استخوانها در دخمه ها به پایان زندگی افراد خاتمه میداند.جالب است که هرگونه گریه و عزا برای فقدان اموات در بین پیروان زرتشت نکوهیده شده است.
میدان میرچخماق که قسمتی از مجموعهی میرچخماق یعنی بازار،مسجد،تکیه و آب انبار می باشد در شهر یزد و بافت قدیمی و سنتی این شهر قرار دارد و به دوره تیموریان ( قرن نهم هجری) برمیگردد. از آنجا که این مجموعه توسط حاکم شهر یزد یعنی امیر جلال الدین چخماق شامی از سرداران شاهرخ تیموری و با همکاری همسر خود، فاطمه خاتونساخته شده به همین نام نیز یعنی امیر چخماق مشهور گشته است.
قسمت دیگر از این مجموعه که در شرق میدان میر چخماق قرار گرفته، بازار حاجی قنبر می باشد. این بازار از بناهای نظامالدین حاجی قنبر جهانشاهی است. این شخصیت نیز که به امر جهانشاه قره قریونلو به حکومت یزد منصوب شده بود، آثار دیگری هم در یزد بنا کرد که منشا خیر بود . بر سر در بازار بعد ها بنای زیبا و بلندی به روش و شکل بناهای موجود در تکیـههای یزد سـاخته شد،اگرچه تکیه ها خود نیز به دوره بعد از صفویه برمیگردد و قبلا میدان و کاروانسرا بوده است.
در حین بازدید از مجموعه و بازار و میدان میر چخماق، اسکلتی چوبی شبیه کلبه های جنگلی شمال کشور و بسیار بزرگ و سنگین ، به چشم میخورد که به نخل معروف بوده و قدمت آن به حدود 450 سال میرسد. اهالی در عزاداری ها آن را به یاد تشییع جنازه شهدای کربلا و طی مراسمی خاص بر دوش خود حمل مینمودند که این مراسم الان انجام میشود.
آب انبارها نیز در شهرهای کویری و به خصوص شهر یزد از معروفیت خاصی برخوردار است، در این مجموعه نیز احداث چاه آب سرد و قنات وآب انبار هر سه به هم وابسته و آب رسانی به این محدوده را سازماندهی میکرده اند.
کل مجموعه امیرچخماق در سال های 1330 و 1341 به ثبت آثار ملی ایران رسیده اند.
بوستان دانشوران ،همانگونه که از اسمش پیداست با یاد و نام دانشمندان و بزرگان کشور در جزیره ی زیبای کیش و روبروى بازار پردیس کیش احداث گردیده است. این بوستان ، یکى از وسیع ترین و در دسترس ترین بوستان هاى جزیره کیش است که به همت سازمان منطقه آزاد کیش در سال 1376 تندیس 15 تن از دانشمندان و بزرگان معاصر ایران را در این بوستان نصب نموده است که هریک در دوران زندگی خود منشاء خدماتی به این مرز و بوم بوده اند. یکی از اهداف احداث چنین بوستانی آشنایی نسل جوان با این خادمین و مفتخرین کشورمان ایران میباشد.بوستان دانشوران از این بزرگان یاد می نماید:
1.میرزا تقى خان امیرکبیر:بنیانگذار آموزش عالى نوین ایران.
2.میرزا کاظم محلاتى:از بنیانگذاران داروسازى نوین ایران
3.عبدالغفار نجم الدوله:بنیانگذار دانش نجوم نوین ایران .
4.دکتر محمود حسابى:از بنیانگذاران دانش فیزیک نوین ایران .
5.دکتر سیّد محمّدتقى فاطمى:از بنیانگذاران دانش ریاضى نوین ایران .
6.دکتر محمّدقلى شمس:از بنیانگذاران چشم پزشکى نوین ایران .
7.دکتر ابوالحسن شیخ: از بنیانگذاران شیمى نوین ایران است .
8.دکتر محمّد قریب:از بنیانگذاران چشم پزشکى نوین ایران بود .
9.مهندس احمد حامی:از بنیانگذاران دانش راه و ساختمان ایران است.
10.دکتر غلامحسین مصاحب: مؤلف نخستین دایره المعارف فارسى بود .
11.دکتر حسین افشار: از بنیانگذاران دانش فیزیک ایران است .
12.دکتر محمّدحسن گنجی :از بنیانگذاران دانش جغرافیاى نوین ایران است.
13.دکتر جمال الدین مستقیمی: از بنیانگذاران دانش اندام شناسى ایران است .
14.دکتر کمال الدین آرمین: از بنیانگذاران دانش آسیب شناسى ایران بود .
15.آیت الله حسن حسن زاده آملى :پژوهشگر برجسته دانش نجوم قدیم است .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|